Stresin ruh ve beden sağlığımız üzerindeki olumsuz etkileri herkes tarafından az çok bilinmekte. Ancak son yapılan araştırmalar stresin vücutta, dışarıdan göründüğünden daha fazla olumsuz etkisi olduğunu gösteriyor. Saçımız da bu etkilerin en hızlı görüldüğü organlardan biri. Peki bu durumda, stres saç beyazlamasına sebep olur mu?

Vücudumuz herhangi bir fiziksel veya duygusal tehdit ya da güçlükle karşılaştığında, devreye giren sinir sisteminiz, strese karşı, böbrek üstü bezlerinden kortizol ve andrenalin üretir. Bu değerlerin uzun süre yüksek seyretmesinin bütün beden organları üzerine olumsuz etkiler olduğu bilinmektedir. Bu sürecin zaman içinde saç beyazlamasını da hızlandırdığı bilinmekle beraber son dönemde yapılan ilginç bir deneyle de bu etki gösterildi.

Son dönemde ”stres saç beyazlamasına sebep olur mu?” sorusuna evet yanıtını vermemizi ispatlayan en dikkat çeken araştırmalardan biri “Prof. Ya-Cieh Hsu  önderliğinde Sao Paolo ve Harvard üniversitelerinden araştırmacılarının” birlikte yaptığı bir deneydi. Sonuçları çok dikkat çeken bu çalışma ”Nature” dergisinde yayımlandı.

“Fareler üzerinde yapılan deneyde, yoğun ve ani stresin saç gelişimini sağlayan ve saç rengini üreten kök hücrelerini direkt etkilediği görüldü.

İncelemeler sırasında tüyleri koyu renk olan bir farenin, deney ortamında yaşadığı acı sonrasında, tüylerinin bir kaç hafta içinde tamamen beyaza döndüğü gözlemlendi. Stres sonrası farelerin vücutlarından salgılanan adrenalin ve kortizol, sinir sistemlerini etkileyerek kalplerinin daha hızlı atmasına ve tansiyonlarının yükselmesine sebep oldu. Bu durum, kıl köklerinde “pigment üreten melanin hücrelerini” sağlayan kök hücre rezervlerini tüketerek tüylerde beyazlamaya sebep oldu.

Prof. Hsu stresin insan bedenine olumsuz etkisinin olduğunu bilindiğini belirterek “Keşfimiz, stresin zarar verici etkisinin, tahmin ettiğimizden daha fazla olduğunu gösteriyor. Bir kaç gün sonra, pigment yenileyici kök hücreleri tamamiyle kaybolmuştu. Kök hücreler bir kere kaybolduğunda yeniden üretilmesini sağlamak mümkün olmuyor” dedi.

Araştırma daha sonra “kortizol salınmasını” devre dışı bırakarak tekrarlanıyor. Ancak bu durumda da “beyazlamanın” durmadığını tespit ettiler. Stres “sempatik sinir sistemi”nin saç foliküllerinde bulununan reseptörleri aracılığı ile yine renk üreten kök hücrelerini tüketip, pigment üretiminin sonlandırdı.

Kimya alanında Nobel ödülü alan Robert Lefkowitz’in önderliğindeki bir başka fare çalışmasında da kronik stresin DNA’da hasara neden olan bir mekanizma yarattığı ve bunun saç beyazlamasına yol açabileceği belirtilmişti.

Tüm bunların sonucu olarak saç beyazlamasının önüne geçilebilmesi için vücudun yaşadığı “fiziksel ve psikolojik” stresin önüne geçilmesi gerekliliği önem kazanıyor.

Peki Saç Beyazlaması Genetik mi?

Nature Communications dergisinde yayımlanan bir başka araştırmada ise saç beyazlamasına sebep olan spesifik genlerin varlığını tanımlamak üzerine yoğunlaşmıştı.

“Avrupa, Kuzey Amerika ve Afrika’dan farklı etnik kökenlere sahip 6 binden fazla gönüllünün DNA örnekleri alınarak yapılan çalışmada “Melanin adı verilen, deri, saç ve göz zarlarında oluşan biyolojik pigmenti “ IRF4 geninin” düzenlediğini tanımladı.”

“University College London’dan Doktor Kaustubh Adhikari, “Saç dökülmesine ve saç rengine etki eden birkaç gen olduğunu zaten biliyorduk fakat insanlarda saçların ağarmasına ve aynı zamanda saç şekline ve yoğunluğuna etki eden bu gen ilk defa tespit edildi” dedi.”

Saçlarımızın kalitesi ve beyazlama yaşı da fiziksel pek çok özelliğimiz gibi Ailesel yatkınlık ve Genetik olarak şekillenir.  Ancak etki eden pek çok fiziksel ve çevresel faktöre saç dinamiklerimizi değiştirip kusurlu yapıları daha erken yaşlara alabiliyor.

İlgili Yazılar:

Saçlar Neden Beyazlar?

Saç Beyazlaması Hakkında Doğru Bilinen Yanlışlar