“Saç ve saç sağlığı” konulu araştırmaları, bu konuda düzenlenen kongreleri, yurt dışında verilen eğitimleri birebir katılarak yakından takip eden bir Trikolog olarak, ” mevsimsel saç dökülmesi ”nin var olup olmadığı hala sorgulanan ve henüz netlik kazanmamış bir dökülme şekli olduğunu belirtmek isterim.

Kimi bilimsel çalışmalar, insanlarda mevsimsel saç dökülmesi olmadığını savunur ver der ki “İnsanlarda saç her gün bir miktar dökülür, kaç tel saçın döküleceği tamamen vücut dinamiklerine (sağlık durumu, beslenme, kullanılan ilaçlar, genetik yatkınlık) bağlı olarak belirlenir. Mevsim geçişlerinde sadece hayvanlarda artan tüy dökümü ve değişimi görülmektedir. İnsanlarda her ay, her mevsim, her dönem saç dökülmesi görülür. Dökülme sayısı, tetikleyici ve metabolik yavaşlama getiren bir sağlık sorunu, kansızlık, vitamin ve mineral eksikliği, kilo kaybı veya ilaç kullanımı etkisiyle mevsimlerden bağımsız artabilir. Çünkü saç kökü (ve saç hücreleri) vücut içi denge değişimlerine, hormon değerleri ve salgı sistemindeki değişimlere, beslenme farklılıklarına, stres seviyesine hızlı ve kolay tepki veren hassas bir organdır. Vücuttaki en ufak değişimin etkisi en önce saçlarda görülür. Saç daha fazla döküldüğünde, bunun mevsimsel saç dökülmesi tanımlamasından daha mantıklı bir açıklaması olması gerekir.”

Saç Dökülmesindeki Yaşamsal döngü

Bu görüş ışığı altında insanlardaki saç dökülmesi yaşamsal döngüler şeklinde görülür. Sadece bir dönem değil yılın her zamanı saçlarımızın yaklaşık %15’lik bir kısmı (günde 20-100 tel) dökülme evresindedir. Saçın yaşam döngüsüne baktığımızda, sağlıklı bir saç ortalama 2 ile 7 yıl uzama evresinde kalır. Saçın uzayacağı süre genetik olarak belirlenir ve her kişide farklıdır, kadınlarda saç daha uzun süre uzamada kalır. Daha sonra saç, büyümesinin durduğu “dinlenme evresine” geçer, saç telleri saç kökünden ayrılır ve 2-3 ay sonra dökülür. Dökülen her saçın yerine (genetik yatkınlık gibi yıkıcı bir faktör yoksa ) yeni bir saç oluşur ve büyüme evresi yeniden başlar.

Saç dökülmesi arttığında göz önünde bulundurulması gereken pek çok farklı faktör bulunmaktadır. Özellikle kadınlarda, uygulanan bir diyet, beslenme yetersizlikleri, ilaç kullanımı, tiroid işlev bozukluğu, zayıf bağışıklık yapısı, hormonal dengesizlikler, pre-menopoz ve menapoz varlığı, genetik yatkınlık, artan folikül hassasiyeti, yaşlanma ve stres seviyesi göz önünde bulundurulmalıdır.

Saçlar Hangi Mevsimde Daha Çok Dökülür?

Tüm bu bilgileri doğru kabul etmekle birlikte, mevsimsel saç dökülmesi, özellikle “sonbaharda saç dökülmelerindeki artış” bizimde merkezimizde yıllardır gözlemlediğimiz ve destek olduğumuz vakalarda izlediğimiz bir sorundur. Öyle ki bu durum İsveç’te yapılan bir araştırmayla da ortaya konmuş durumdadır.

“İsveçli bilim adamlarının 2010 yılında bir Dermatoloj Dergisinde yayınlanan bir araştırmasına göre Sonbaharda artan saç dökülmesi tesadüf değildir! 800 sağlıklı kadın üzerinde yapılan 6 yıllık araştırma, kadınların özellikle sonbaharda saç dökülmesini arttığını ortaya koymaktadır.”

Bu araştırmada varılan sonuç şu şekildedir: Yaz mevsimine girişte kafatasını güneş ışınlarından ve sıcaktan korumak için, metabolik olarak saç uzaması artmakta ve saç dökülmesi azalmaktadır. Böylece havaların ısındığı Mayıs, Haziran, Temmuz ayı boyunca daha az sayıda saç dökülmektedir. Sıcak aylarda uzamada kalan ve dökülmesi geciken bu saçlar havaların soğumaya başladığı Eylül, Ekim, Kasım aylarında ise toplu halde dökülmeye başlamaktadır. Yaz döneminde saçın daha az dökülmesinin diğer sebepleri arasında elbette kişinin uzayan günler ve sıcak hava sebebiyle ruh halinin daha pozitif olması, tatil yaparak dinlenmesi, güneşle gelen D vitamini üretiminin saça faydaları da bulunmaktadır.

Sonbaharda artan saç dökülmesi, 1-3 ay içinde kendiliğinden iyileşmektedir ve yeni saç alımı 3-6 ay içinde gerçekleşmektedir.

Aslında sadece bir mevsim/dönem değil yılın her zamanı saçlarımız bazen normalden fazla dökülebilir. Saç dökülmesi saçta hacimsel bir azalma ya da bir bölgede seyrelmeye yol açıyorsa mevsimsel deyip geçmemeli mutlaka sebepleri araştırılmalıdır. Doğum, ameliyat, uzun süren ateşle seyreden basit gribal hastalık, uzun dönemli antibiyotik kullanımı, kansızlık, stres veya ani kilo kayıpları sonrası saçlarda dökülme geçici olarak artabilir. Geçici saç kayıpları kendiliğinden iyileşir, bu dönemler beslenmeye ve uyku düzenine dikkat etmek önemlidir.

Ancak sonbaharda başlayan mevsimsel saç dökülmesi “geçici“ olmayabilir. Kişi saçındaki dökülmeyi mevsim değişiminden diye tanımlarken aslında daha ciddi sorunlar yaşadığını da fark etmeyebilir. Özellikle daha önceden saç kaybı hikâyesi bulunan kişilerin, altyapıda saça etki eden başka bir sağlık sorunu veya vitamin/mineral eksiği olup olmadığını iyi araştırması gerekir. Bu nedenle saç dökülmesinin iki aydan uzun süre devam etmesi ve kaybın sayıca artması durumunda mutlaka bir uzman, Dermatolog veya Trikolog görüşü alınması gerekir.